Underground

De contracten van de koopman / De werken van barmhartigheid

Wie heeft schuld aan de financiële crisis? Bestaat er ethiek in de wereld van het geld? Is hebzucht de voornaamste menselijke eigenschap? Waar is ons kapitaal heen?

"DE BEURSKOERS IS GEVALLEN, WEE WEE WEE!"

Johan Simons regisseert voor deze voorstelling de hoogdringende theatertekst van de Oostenrijkse Nobelprijswinnares Elfriede Jelinek: De contracten van de koopman, geschreven in volle financiële crisis. Een zwarte komedie over de economie, een persiflage met mythische allure. Een keiharde afrekening met de verleiding van het kapitalisme.

Over de voorstelling

Elfriede Jelinek schreef De contracten van de koopman een jaar geleden, terwijl de crisis op globale schaal uitbrak. Ze baseerde haar tekst op het Oostenrijkse Meinl-schandaal. Meinl was ooit een gerespecteerde groep van koffie- en voedingswarenhuizen maar is nu een bank met beleggingsfirma's in vastgoed en energie. Julius Meinl V, de laatste telg van het roemrijke zakengeslacht, werd gearresteerd wegens grootschalige fraude, onverantwoord risicogedrag en oplichting.

"Ik begrijp niets van economie", vertelt Jelinek, "Ik weet niet waar het naartoe zal gaan met het kapitalisme. Toch leek het me zinvol er iets over te schrijven, want de massa gedupeerden snapt er klaarblijkelijk ook niet veel meer van." Toch bevat de woordenstroom van Jelinek volgens Johan Simons een heldere opinie: "Het kapitalisme heeft iedereen geïnfecteerd. De grote bankdirecteur, maar ook de arbeider die in de val is getrapt van de winsten die hem werden voorspeld."

We vinden het belangrijk om deze tekst te ensceneren bij NTGent en Theater Antigone, omdat Elfriede Jelinek vanuit haar specifieke intuïtie en haar ongenadige (zelf)kritiek dingen vertelt over de financiële crisis zoals nog niemand anders ze heeft kunnen verwoorden. Door haar bril zien we hoe de kredietcrisis niet te wijten is aan een groepje wildgokkers en malafide bankdirecteuren, maar aan ons allemaal. Het kapitalistische systeem is een fundamenteel onderdeel geworden van onze identiteit, van de manier waarop we denken en leven. We kunnen niet anders dan toegeven aan de belofte aan nog meer rijkdom, zekerheid, comfort en status. De contracten van de koopman bevat originele, onvergetelijke, poëtische, harde beelden voor de ziekte van deze tijd.

Enkele figuren die opduiken in dit stuk zijn ‘het koor der grijsaards' (oude CEO's), kleine aandeelhouders, de engel der gerechtigheid, een steen, een tweede engel der gerechtigheid, verscheidene engelen der ongerechtigheid, een brave huisvader die zijn familie de pijn der schaamte tracht te besparen, want hij is al zijn geld kwijt.

NTGent en Theater Antigone willen in deze voorstelling het bloedige gezicht tonen achter het masker van het economische systeem dat we nog steeds niet kunnen afleggen.